Oost-Europese muziek
Op zondag 18 februari 2001 hebben we een programma gespeeld met Oost-Europese muziek. Dit was een gezamenlijk concert met Capriccio o.l.v. John de Beer, in de Synagoge in Groningen. Aanvang 14:30 uur.
Amerikaanse muziek
Het thema voor de eerste helft van 2001 was “Amerikaanse muziek”. We hebben zowel Noord- als Zuid-Amerikaanse muziek gespeeld, van The Stars and Stripes Forever van Sousa tot de Aria van Bachianas Brasileiras nr. 5 van Heitor Villa-Lobos.
Het eerste concert met dit programma was op vrijdag 22 juni in het Stadsparkpaviljoen in Groningen, om 20:00 uur.
Schiermonnikoog
Het weekend van 30 juni en 1 juli 2001 hebben we een uitstapje gemaakt naar Schiermonnikoog. Op de zaterdagavond hebben we een concert gegeven in de Nederlands Hervormde Kerk van Schiermonnikoog, om 20:30 uur. Hier hebben we nogmaals het Amerikaanse programma gespeeld.
Repetitieweekend
Het repetitieweekend van 2001 hebben we gehouden op 13 en 14 oktober. Dit keer zijn we geweest in Appelscha, in kampeerboerderij Wouda.
Lustrumweekend
Op 10 en 11 november 2001 organiseerde Clarinets Unlimited, ter gelegenheid van haar tienjarig bestaan, een bijzonder programma met concerten en workshops.
Zaterdag: CU & Reinier Hogerheijde
Op zaterdag heeft meesterklarinettist Reinier Hogerheijde zijn medewerking aan het programma verleend. ‘s Middags verzorgde hij een masterclass voor de leden van Clarinets Unlimited en ‘s avonds was hij te horen zijn met een kamermuziekensemble. Bij het avondconcert speelde Clarinets Unlimited naast nieuw repertoire, ook enkele “vroege” werken, samen met oud-leden. Op het programma stonden composities van Georg Friedrich Händel, Jószef Balogh en Everett Gates.
Zondag: CU, Harmonie ’67 & Eddy Vanoosthuyse
Op zondagochtend heeft de veelgevraagde Belgische klarinettist Eddy Vanoosthuyse een workshop verzorgd voor CU. Hierbij gaf hij ook een demonstratie van de Leblanc-klarinetten (met onder meer een interessante video over de klarinetfabriek). ‘s Middags was hij te horen in het Celtic Concertino van Bruce Fraser, dat hij samen met Harmonie ’67 ten gehore bracht. Het Groninger harmonieorkest Harmonie ’67 stond o.l.v. klarinettist Ivar Römer. Clarinets Unlimited heeft werken gespeeld van onder meer Jukka Linkola en Giacomo Rossini.
Koffieconcert
Op zaterdagochtend 17 november 2001 hebben we een koffieconcert gegeven in verzorgingstehuis De Twaalf Hoven in Winsum. Aanvang 10:30 uur.
Concert Harmonie ’67
Clarinets Unlimited heeft meegewerkt aan het donateursconcert van Harmonie ’67, in het conservatorium in Groningen. Zaterdag 15 december 2001, aanvang 20:00 uur.
Een artikel uit tijdschrift de Klarinet over ons lustrum van dit jaar:
Clarinets Unlimited: 10 jaar jong!!
door Henk Jansen m.m.v. Simone van Erpecum
Het Groninger klarinetensemble Clarinets Unlimited viert in november 2001 haar tienjarig bestaan met medewerking van onder andere Reinier Hoogerheijde en Eddy Vanoosthuyse. Henk Jansen blikt terug op de afgelopen tien jaar.
Meer dan tien jaar geleden kom ik Lukas Snieders tegen in een Groninger kopieerwinkel. “Moi Lukas” (moi is Gronings voor hoi), “Moi Henk, weet je wat ook mooi is? Zo’n orkest met allemaal klarinetten van es- tot en met contrabasklarinet, maar ja dat krijg je in Groningen natuurlijk nooit bij elkaar!” Kort daarna ontvang ik (van Coen Wolfgram) een bandje met daarop de eerste plaat van het Walter Boeykens Clarinet Choir, waarop diens glorieuze uitvoering van Bachs Toccata en Fuga te horen is. Een opname die me definitief over de streep trekt: dit gaan we in Groningen ook doen! Met Johan Bijen (docent in Veendam en opgeleid bij Reinier Hoogerheyde in Groningen) en Lukas Snieders overleggen we eind 1990 en op 9 januari 1991 speelt het dan nog orkest zonder naam in een heel oud lokaal van de Nieuwe School te Groningen. Alle stemmen zijn meteen bezet en op de lessenaars prijkt onder meer Preludium and Canzona van Norman Heim en het zonnige Quatuor van Vivaldi, in een arrangement van Jacques Lancelot.
Officiële begin
Op 1 mei 1991 treedt het orkest voor het eerst officieel naar buiten op een avond gewijd aan het thema Lucht in het Groninger avant-garde podium De Salon.
Dan wordt ook de naam bedacht: Clarinets Unlimited (later volgen overigens 2-Unlimited, Jules Unlimited en de Lesbians Unlimited!). Deze naam benadrukt meer de onbeperkte mogelijkheden van de klarinet in allerlei combinaties, dan de omvang van het orkest: het aantal spelers schommelt zo rond de 20.
Na een drietal concerten voor de zomer (onder andere samen met het klarinetorkest van Veendam) worden in het najaar audities gehouden en wordt Stichting Het Zwarte Gat opgericht, “ter bevordering van het klarinetspel in de ruimste zin van het woord“. De naam van de stichting slaat op de ebbenhouten zwarte beker, maar blijkt niet erg uitnodigend voor geldstortingen! Desondanks ontvangt het orkest vanaf die tijd een jaarlijkse bijdrage van de Gemeente Groningen in het kader van de amateurregeling.
Spelers, dirigenten en repertoire
De meeste spelers komen uit de amateurmuziekwereld van Groningen. De leeftijd is zeer verschillend: van zeventien tot en met zestig jaar. Hierdoor wordt een specifieke studentensfeer voorkomen. Het aantal spelers op peil houden kost wel eens moeite. Het gemiddelde over tien jaar schommelt zo tussen veertien en achttien. Eigenlijk net iets te laag voor een comfortabele bezetting en in een stad van bijna 180.000 mensen toch wel wat pover! In de beginperiode wordt het ensemble muzikaal geleid door de enthousiaste klarinettist en klarinetdocent Johan Bijen. Daarna nemen achtereenvolgens Henk van Ras en Jos van Lierop het dirigeerstokje een aantal jaren over. De laatste twee jaar werd Clarinets Unlimited geleid door Karin Vrieling.
Het repertoire bestaat voor een groot deel uit bewerkingen. Het origineel voor clarinetchoir geschreven werk is weliswaar behoorlijk uitgebreid en maakt soms beter gebruik van de mogelijkheden en klankkleuren van de klarinetfamilie, maar is ook minder bekend, waardoor een groter risico wordt gelopen dat het bestelde stuk niet interessant is. Aan de andere kant blijven goede stukken ook in arrangement vaak overeind: zo is Nuages van Debussy een prachtig stuk dat ook hoge eisen stelt aan zuiverheid en samenspel. Op zoek naar repertoire reizen enkele leden van het orkest in 1992 naar Heel af, waar Piet Jeegers gastvrij inzage verleent in tientallen van zijn dan al honderden composities tellende bibliotheek. Ook wordt een bezoek gebracht aan Berlijn, waar Fritjof Kruhl het Berliner Klarinetten Ensemble leidde, en aan het ClarinetFest in Gent (1993). Soms vinden we zelf ook bijzondere stukken. Het Brandenburgse concert no. 2 bijvoorbeeld werd op een rommelmarkt gevonden door speurneus Lukas Snieders! En er worden natuurlijk stukken besteld. Het resultaat na tien jaar is dat we zo’n 140 stukken op voorraad hebben; deze zijn vermeld op onze website. Er worden uit dit materiaal concertprogramma’s samengesteld met een bepaald thema. Zo kwamen een Frans programma, een Oost-Europees programma en recent een Zuid- en Noord-Amerikaans programma tot stand. Om de programma’s te verlevendigen werd ook vaak een beroep op anderen gedaan. Zo traden we op met het fluitorkest Good Vibrations, het koor GICA en hofdansvereniging Les Gais Galants. Met verteller Jan Marrink en slagwerker Lex van der Gaag (ongemerkt een van de vaste begeleiders geworden!) werd samengewerkt in een bewerking van Peter en de Wolf van Serge Prokovief (door dirigent Karin Vrieling).
Nieuw repertoire
Bij het klarinetfestival Whoops! That Clarinet, in 1997 in Groningen en omstreken georganiseerd, werden vijf nieuwe stukken voor clarinetchoir gepresenteerd. Het stuk Fleeting van Rob du Bois, die veel componeerde voor klarinet en combinaties van klarinetten (onder andere stukken voor het basklarinettencollectief van Harry Sparnaay), is bij Donemus uitgegeven. Lost Expectations van Gerda Geertens is voor geluidsband en orkest, een combinatie waar het orkest erg aan moest wennen. Frans Vuursteen leverde het prachtige (en ultrakorte) stuk Quips. Oudere stukken van Bert Heikema en Jan Wip (beiden uit Groningen) completeerden het programma. Hoewel niet iedereen even enthousiast was over de nieuwe stukken, was het een leerzame ervaring om met nieuw repertoire op te treden. Het zou interessant zijn wanneer ook andere choirs deze stukken op hun programma zouden zetten!
Madeleine van Dijk schreef diverse stukken voor het orkest en afgelopen juni brachten we de première van Amazone, gecomponeerd door Ronald Dorenbos, een van onze spelers.
Toekomst
Met de opkomst van de NERV, de jaarlijkse klarinettistendagen en het blad De Klarinet, is er veel meer samenhang in de klarinetwereld van Nederland gekomen, waarin veel contacten met andere choirs zijn ontstaan. Zo speelden we samen met het Haarlems Clarinet Choir, met Calamus (uit Almelo) en met Capriccio uit Hoogezand/Haren. Een landelijk of internationaal choir-treffen lijkt zeker een haalbare kaart. Hopelijk worden er veel goede nieuwe stukken (en bewerkingen!) geschreven voor dit type orkest.
Clarinets Unlimited organiseert op 10 en 11 november 2001 een lustrumweekeinde. Hieraan wordt medewerking verleend door Reinier Hoogerheijde, die onder andere een masterclass zal geven en door de Belgische klarinettist Eddy Vanoosthuyse. Verder wordt samengewerkt met met het Groninger orkest Harmonie ’67 onder leiding van Ivar Römer. Meer informatie? Kijk op de website of neem contact op met Karin Vrieling (deklarinet@hotmail.com).
(dit artikel is afkomstig uit klarinet-tijdschrift de Klarinet, nummer 16, september/oktober 2001, 3e jaargang)